Stadshagen II, De Tippe

2.2.1 Rijksbeleid

Structuurvisie Ruimte en Infrastructuur

Op 13 maart 2012 is de Structuurvisie Ruimte en Infrastructuur (hierna: SVIR) vastgesteld. Daarmee is het nieuwe ruimtelijke en mobiliteitsbeleid zoals uiteengezet in de SVIR van kracht geworden. De SVIR geeft de ambitie aan voor Nederland in 2040. Die ambitie is vertaald in doelen voor de middellange termijn tot 2028.

Uitgangspunt van de SVIR is decentraal wat kan, centraal wat moet. Bij het bepalen van wat centraal moet, zijn slechts 13 rijksbelangen omschreven. Een rijksverantwoordelijkheid is slechts dan aan de orde, als:

• een onderwerp nationale baten en/of lasten heeft en de doorzettingsmacht van provincies en gemeenten overstijgt, of;
• over een onderwerp internationale verplichtingen of afspraken zijn aangegaan, of;
• het een onderwerp betreft dat provincie- of landsgrensoverschrijdend is en ofwel een hoog afwentelingsrisico kent ofwel in beheer bij het Rijk is.

Conclusie

Er is bij het plan geen sprake van rijksbelangen, waardoor de conclusie is dat het plan niet in strijd is met het rijksbeleid.

2.2.2 Provinciaal beleid

Omgevingsvisie en Omgevingsverordening provincie Overijssel

De Omgevingsvisie Overijssel 2017 geeft de provinciale visie op de fysieke leefomgeving van Overijssel weer. Hierin worden onderwerpen als ruimtelijke ordening, milieu, water, verkeer en vervoer, ondergrond en natuur in samenhang voor een duurzame ontwikkeling van de leefomgeving. De Omgevingsvisie is onder andere een structuurvisie onder de Wet ruimtelijke ordening. De Omgevingsvisie is op 12 april 2017 vastgesteld en op 1 mei 2017 in werking getreden.

Duurzaamheid, ruimtelijke kwaliteit en sociale kwaliteit zijn de leidende principes of 'rode draden' bij alle initiatieven in de fysieke leefomgeving in de provincie Overijssel.

De ambities in het kader van duurzaamheid zijn: klimaatbestendigheid, het realiseren van een duurzame energiehuishouding, het sluiten van kringlopen (circulaire economie) en het beter benutten van ruimte, bestaande bebouwing en infrastructuur.

Ten aanzien van ruimtelijke kwaliteit wordt ingezet op het vergroten van de gebruikswaarde, belevingswaarde en toekomstwaarde. Het Natuurnetwerk Nederland (NNN) is daarbij van belang, waarbij een vitaal en samenhangend stelsel van gebieden met een hoge natuur- en waterkwaliteit wordt ontwikkeld. Ook de ontwikkeling van een continu en beleefbaar watersysteem, het voortbouwen aan de kenmerkende structuren van de agrarische cultuurlandschappen en het contrast tussen dynamische en luwe gebieden versterken, zijn ambities op het gebied van ruimtelijke kwaliteit. Het zorgvuldig inpassen van nieuwe initiatieven heeft als doel om de samenhang in en de identiteit van een gebied te versterken en nieuwe kwaliteiten te laten ontstaan. Een zichtbaar en beleefbaar landschap en het behouden en waar mogelijk verbreden van het bestaande aanbod aan woon-, werk- en mixmilieu's betreffen ruimtelijke kwaliteitsambities.

De ambitie van de provincie Overijssel is dat elk project bijdraagt aan de versterking van de ruimtelijke kwaliteit van de leefomgeving en dat nieuwe initiatieven worden verbonden met bestaande kwaliteiten. De Catalogus Gebiedskenmerken, die per gebiedstype beschrijft welke kwaliteiten behouden, versterkt en ontwikkeld moeten worden, is daarbij een instrument om te sturen op ruimtelijke kwaliteit. Ten aanzien van sociale kwaliteit is het koesteren en het gebruik maken van 'noaberschap' de ambitie, evenals het stimuleren van culturele identiteit van de provincie Overijssel, zowel lokaal als regionaal. Duurzame ontwikkeling van cultureel erfgoed (bijv. herbestemmen/hergebruik monumenten en karakteristieke bebouwing) hoort hier bij. Het realiseren van sociale kwaliteit wordt gedaan door het actief betrekken van bewoners bij projecten en het bieden van ruimte aan initiatieven van onderop.

Eén van de instrumenten om het beleid uit de Omgevingsvisie te laten doorwerken is de Omgevingsverordening Overijssel 2017. De Omgevingsverordening is het provinciaal juridisch instrument dat wordt ingezet voor die onderwerpen waarvoor de provincie eraan hecht dat de doorwerking van het beleid van de Omgevingsvisie juridisch geborgd is.

Uitvoeringsmodel Omgevingsvisie Overijssel

De opgaven, kansen, beleidsambities en ruimtelijke kwaliteitsambities voor de provincie zijn in de Omgevingsvisie Overijssel 2017 geschetst in ontwikkelingsperspectieven voor de groene omgeving en stedelijke omgeving.

Om de ambities van de provincie waar te maken, bevat de Omgevingsvisie een uitvoeringsmodel. Dit model is gebaseerd op drie niveaus, te weten:

• generieke beleidskeuzes;
• ontwikkelingsperspectieven;
• gebiedskenmerken.

Deze begrippen worden hieronder nader toegelicht.

Generieke beleidskeuzes

Generieke beleidskeuzes zijn keuzes die bepalend zijn voor de vraag of ontwikkelingen nodig dan wel mogelijk zijn. In deze fase wordt beoordeeld of er sprake is van een behoefte aan een bepaalde voorziening. Ook wordt in deze fase de zogenaamde. 'SER-ladder' gehanteerd. Deze komt er kort gezegd op neer dat eerst bestaande bebouwing en herstructurering worden benut, voordat er uitbreiding kan plaatsvinden.

Andere generieke beleidskeuzes betreffen de reserveringen voor waterveiligheid, randvoorwaarden voor externe veiligheid, grondwaterbeschermingsgebieden, bescherming van de ondergrond (aardkundige en archeologische waarden), landbouwontwikkelingsgebieden voor intensieve veehouderij, begrenzing van Nationale Landschappen, Natura 2000-gebieden, Ecologische Hoofdstructuur en verbindingszones enzovoorts. De generieke beleidskeuzes zijn veelal normstellend.

Ontwikkelingsperspectieven

Als uit de beoordeling in het kader van de generieke beleidskeuzes blijkt dat de voorgenomen ruimtelijke ontwikkeling aanvaardbaar is, vindt een toets plaats aan de ontwikkelingsperspectieven. In de Omgevingsvisie is een spectrum van zes ontwikkelingsperspectieven beschreven voor de groene en stedelijke omgeving. Met dit spectrum geeft de provincie ruimte voor het realiseren van de in de visie beschreven beleids- en kwaliteitsambities.

De ontwikkelingsperspectieven geven richting aan wat waar ontwikkeld zou kunnen worden. Daar waar generieke beleidskeuzes een geografische begrenzing hebben, zijn ze consistent doorvertaald in de ontwikkelingsperspectieven.

Gebiedskenmerken

Op basis van gebiedskenmerken in vier lagen (natuurlijke laag, laag van het agrarisch cultuurlandschap, stedelijke laag en lust- en leisurelaag) gelden specifieke kwaliteitsvoorwaarden en –opgaven voor ruimtelijke ontwikkelingen. Het is de vraag 'hoe' een ontwikkeling invulling krijgt.

Aan de hand van de drie genoemde niveaus kan worden bezien of een ruimtelijke ontwikkeling mogelijk is en er behoefte aan is, waar het past in de ontwikkelingsvisie en hoe het uitgevoerd kan worden.

Uitvoeringsmodel Omgevingsvisie Overijssel 2017 (Bron: Provincie Overijssel)

Toetsing van het initiatief aan de uitgangspunten Omgevingsvisie Overijssel 2017

Indien het bestemmingsplan De Tippe wordt getoetst aan de Omgevingsvisie Overijssel ontstaat globaal het volgende beeld.

Generieke beleidskeuzes

Of een ontwikkeling nodig of mogelijk is, wordt bepaald op basis van generieke beleidskeuzes. De in dit bestemingsplan geprojecteerde woningen passen qua aantal in het geldende bestemmingsplan. Het voornemen draagt bij aan zorgvuldig ruimtegebruik. Het voornemen is daarmee passend binnen de generieke beleidskeuzes.

Ontwikkelingsperspectieven

Op de ontwikkelingsperspectievenkaart is Stadshagen II aangeduid als 'woonwijk' en als 'geplande woonwijk' . De ambitie van de provincie voor 'wonen' is dat er voldoende aanbod is van woningen in een aantrekkelijke woonomgeving om te kunnen wonen. Er wordt gestreefd naar gevarieerde, aantrekkelijke, veilige, schone en goed bereikbare woonmilieus, die voorzien in de woonvraag.

Gebiedskenmerken

Het plangebied ligt op de overgang van 'komgronden' naar 'laagveengebied' (natuurlijke laag). Het heeft als gebiedskenmerken 'woonwijken 1955 - nu' (stedelijke laag) en 'stads- en dorpsranden' (lust- en leisurelaag). De woonwijken van na 1955 zijn grotendeels planmatig ontworpen en gerealiseerd. Dat heeft geleid tot een per wijk kenmerkende hoofdstructuur met eigen aard, maat en karakter (patroon van o.a. hoofdroutes en wegen, wooneenheden en parken en groenstructuur). In de stads- en dorpsranden komen stad en land elkaar tegen. De randen zijn bepalend voor de identiteit van zowel de steden- en dorpen als het landschap daaromheen.

Conclusie

Geconcludeerd kan worden dat de in dit voorliggende bestemmingsplan besloten planologische wijziging in overeenstemming is met het in de Omgevingsvisie Overijssel verwoorde en in de Omgevingsverordening verankerde provinciaal ruimtelijk beleid

2.2.3 Gemeentelijk beleid

Structuurplan Zwolle 2020

Het structuurplan dat op 16 juni 2008 door de raad is vastgesteld geeft de gemeentelijke visie op de gewenste sociale, economische en ruimtelijke structuur in 2020 weer. Het Structuurplan verwoordt niet alleen een kwantitatieve opgave, maar heel nadrukkelijk ook een kwalitatieve opgave. De visie wordt uiteengerafeld in programma's voor de verschillende beleidsterreinen. De globale visies op de toekomstige sociale, economische en ruimtelijke structuur zijn uitgewerkt tot de kern van het structuurplan: de plankaart met een beschrijving in hoofdlijnen van de meest gewenste ontwikkelingen voor de komende vijftien jaar. De plankaart geeft zo een integraal beeld van de beoogde functies van stad en ommeland tot 2020.

In het structuurplan heeft het plangebied de aanduiding 'woongebied'. De toekomstige uitbreiding van Zwolle kan plaatsvinden door het verder ontwikkelen van Stadshagen I en II. In Stadshagen II zijn in totaal volgens het structuurplan 4.350 woningen gepland. Deze worden gebouwd in een groenstedelijk woonmilieu waarbij de nadruk komt te liggen op kleinschalige en overzichtelijke leefgemeenschappen.

Naast het vigerende structuurplan Zwolle 2020, wordt inmiddels hard gewerkt aan het opstellen van een omgevingsvisie ter voorbereiding op de komst van de Omgevingswet.

De raad heeft inmiddels deel 1 van de omgevingsvisie “Mijn Zwolle van morgen” vastgesteld in november 2017. Deel 1 is “slechts” een document op hoofdlijnen, waarin, met aandacht voor de strategische opgaven, de verschillende ambities op integrale wijze worden samengebracht. Het document geeft op hoofdlijnen richting aan de ontwikkeling van de fysieke leefomgeving in de toekomst, maar dient in een opvolgend document, omgevingsvisie deel 2, nader te worden uitgewerkt. Dan kunnen ook keuzes gemaakt worden op gebiedsniveau. Dat betekent dat het Structuurplan 2020 zijn status als structuurvisie, zoals bedoeld onder de huidige Wet ruimtelijke ordening, voor het grootste deel behoudt. Het document kan pas vervallen, nadat de volledige omgevingsvisie (deel 2) zal zijn vastgesteld.

Als onderlegger voor de omgevingsvisie geldt onder meer de Woonvisie van de gemeente Zwolle, zoals vastgesteld op 8 mei 2017, waarin een richtinggevend kader is neergelegd voor de wijze waarop wij tot keuzes willen komen ten aanzien van woningbouw, waarbij de behoefte enerzijds en de belangen vanuit de kwaliteit van de centrumstad anderzijds van belang zijn en waarbij tevens voldoende ruimte wordt gegeven aan woonpartners en andere initiatiefnemers.

Deze ontwikkeling past binnen de hoofdlijnen en ambities uit de omgevingsvisie deel 1.

Conclusie

Het plan is in overeenstemming met het gemeentelijke structuurplan.

2.5.1 Wet natuurbescherming (2017)

Gebiedsbescherming: Natura 2000 gebieden

Sinds 1 oktober 2005 heeft Nederland de Europese Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn in nationale wetgeving verankerd (eerst in de Natuurbeschermingswet, daarna per 1 januari 2017 in de Wet natuurbescherming). Nederland zal aan de hand van een vergunningenstelsel de zorgvuldige afweging waarborgen rond projecten die gevolgen kunnen hebben voor de instandhoudingsdoelstellingen van de Natura 2000-gebieden. Deze vergunningen worden (in het algemeen) verleend door de provincie.

Soortbescherming: Flora en fauna

De Wet natuurbescherming is eveneens op de soortbescherming van toepassing. Hierin wordt onder andere de bescherming van bedreigde dier- en plantensoorten geregeld. Bij ruimtelijke ontwikkelingen dient te worden getoetst of er sprake is van negatieve effecten op de staat van instandhouding van deze soorten. Als hiervan sprake is, moet ontheffing worden gevraagd of geldt een provinciale vrijstelling.

2.5.2 Rijks- en provinciaal natuurbeleid

Natuurnetwerk Nederland

Het Natuurnetwerk Nederland (NNN) is de kern van het Nederlandse natuurbeleid. Het NNN is in provinciale structuurvisies uitgewerkt. De bescherming is zodoende planologisch geregeld. In of in de directe nabijheid van het NNN geldt het 'nee, tenzij'- principe. In principe zijn er geen ontwikkelingen toegestaan als zij de wezenlijke kenmerken of waarden van het gebied aantasten.

2.5.3 Gemeentelijk groenbeleid

Groenbeleidsplan (1998) en Structuurplan 2020

Het Groenbeleidsplan, vastgesteld door de gemeenteraad op 30 maart 1998, geeft aan dat de stedelijke Hoofdgroenstructuur stevig genoeg moet zijn om duurzaam in stand te worden gehouden. Het groen zal meerdere functies vervullen, het zal natuurwaarden in zich bergen en duidelijk herkenbaar zijn in de stad. Het netwerk van groene dragers in het Structuurplan 2020 is grotendeels afgeleid van het Groenbeleidsplan en aangevuld met nieuw structuurgroen dat voor de periode tot 2020 op het programma staat. De Wijkgroenstructuur staat niet zelfstandig op de plankaart van het Structuurplan. Wel vormt het een onlosmakelijk onderdeel van de ruimtelijke opzet en inrichting van woon- en werkmilieus.

Bomenverordening en Groene Kaart (2013)

Voor de bomen geldt de vastgestelde Bomenverordening. Voor het vellen van een boom binnen de op de Groene Kaart weergegeven groenstructuren (Hoofdgroenstructuur, Wijkgroenstructuur, Groenvoorzienend boomgebied en Hoogstedelijk boomgebied), zoals die staan aangegeven op de Groene Kaart, is een (kap)omgevingsvergunning nodig voor bomen met een omtrek groter dan 30 cm, die staat op een perceel van 400 m² en groter. Onder vellen valt ook het rooien, het verplanten en het verrichten van handelingen die de dood, ernstige beschadiging of ontsiering van een houtopstand als gevolg kunnen hebben.

Bomen die, vanwege ouderdom, omvang, soort of andere redenen bijzonder zijn, staan op de Groene Kaart aangegeven als bijzondere boom. Voor deze bomen geldt dat ze in principe niet gekapt mogen worden, tenzij daarvoor een uitzonderlijke reden is. Dit verbod geldt voor alle bijzondere bomen, ongeacht de locatie op de Groene Kaart, de stamomvang van de boom en de perceelsgrootte van het perceel waarop de bijzondere boom staat. Het basisprincipe is dat bij kap van bomen herplant plaats vindt; voor iedere gekapte boom een nieuwe boom. Wanneer er geen mogelijkheden zijn voor (voldoende) herplant, moet financiële compensatie plaatsvinden.

3.1.1 Stedenbouwkundige visie

De bestaande landschappelijke en stedenbouwkundige context speelt een bepalende rol bij de ontwikkeling van De Tippe. Vier condities geven richting aan de ruimtelijke planvorming, nu en in de toekomst.

1. Afronden westflank Stadshagen

De Tippe is een gebied van circa 63 ha. aan de westzijde van het huidige Stadshagen, een nu nog geïsoleerd stukje polder, ingeklemd tussen de Kamperspoorlijn en de Hasselterweg (N331). Vertrekpunt voor de ontwikkeling van De Tippe is het zorgvuldig afmaken van de westflank van Stadshagen waarbij de duurzame ambities bijdragen aan een hoogwaardig woon- en leefmilieu. Een aantrekkelijke woon-werkomgeving in de nabijheid van het nieuwe station Stadshagen met woningen en voorzieningen voor een brede groep mensen in diverse fasen van het leven met een grote diversiteit aan leefstijlen. Een nieuw stuk stad voor alle Zwollenaren in aansluiting op doelgroepen uit Stadshagen en Westenholte.

2. Geluidslandschap Hasselterweg en spoordijk

De ligging van De Tippe wordt sterk bepaald door de spoordijk, het tracé van de Hasselterweg en de naastgelegen geluidswallen. De Hasselterweg is niet alleen de ontsluiting van Stadshagen en Westenholte, maar heeft ook een belangrijke regionale functie. De weg is zorgvuldig ingepast in het landschap. Naast de fysieke en akoestische belemmering biedt de directe ligging aan de Hasselterweg ook ontwikkelingsmogelijkheden voor accenten- en zichtlocaties langs de weg, als ook recreatieve wandel- en fietsroutes over, en rust- en zichtpunten vanaf de geluidswal. Bij Westenholte heeft dit al geleid tot een landschap waarin voorzieningen en wandelroutes zijn opgenomen in een glooiend terrein. Door de aanleg van de nieuwe entree van Stadshagen (Belvédèretunnel) en het nieuwe treinstation vormt de zuidpunt van De Tippe de schakel met het stedelijk netwerk. Deze centrale positie van de zuidpunt is aanleiding voor de ontwikkeling van een opzet met menging van (concentraties van) stedelijke voorzieningen en wonen.

3. Het IJssellandschap

Het rivierenlandschap van de IJsseldelta aan de westzijde van De Tippe is één van de drie unieke landschappen rondom de wijk Stadshagen. De directe oriëntatie op dit agrarische en natuurlijke landschap vormt de tegenhanger van de functionele stedelijke relaties met Stadshagen en de binnenstad. Een belangrijke opgave voor De Tippe is het vormgeven van een directe verbinding met het IJssellandschap en het verweven van de landschappelijke kwaliteiten in het Ontwikkelplan.

De geluidswal langs de Hasselterweg is bepalend voor de overgang van De Tippe naar het IJssellandschap. Dit dijklichaam biedt niet alleen een venster op het rivierenlandschap van de IJssel, maar vormt tevens een verbindende schakel. Fysieke verbindingen op en over de Hasselterweg maken van De Tippe straks de toegangspoorten vanuit Stadshagen naar dit landschap. Het bereikbaar maken van dit landschap voor mens én dier - door aanvullende recreatieve en ecologische verbindingen - draagt bij aan de duurzame ambities voor een gezonde leefomgeving en natuurinclusivite

4. Gevolgbeperkende wal

De landschappelijke taluds langs de Hasselterweg hebben naast een geluidswerende ook een waterkerende functie. Bij een onverhoopte doorbraak van de IJsseldijk kunnen de openingen in de geluidswal tijdelijk worden gedicht, om de bewoners van De Tippe en andere delen van Stadshagen langer te beschermen tegen het water. Deze zogenoemde slaperdijk draagt daarmee vanuit meerlaagse veiligheid bij aan de klimaatadaptieve ambities voor De Tippe.

3.1.2 Het ruimtelijke raamwerk

Onderscheidende kwaliteiten binnen het raamwerk

Het ruimtelijk raamwerk bepaalt in belangrijke mate de identiteit van De Tippe als duurzame, op de toekomst gerichte leefomgeving, waar bewoners en andere gebruikers samen vorm aan kunnen blijven geven.

In het raamwerk zijn de ruimteclaims die voortkomen uit de verschillende ambities voor De Tippe vertaald naar een plan met daarin voldoende ruimte voor groen, water en parkeren. Het toegepaste grid definieert naast de ruimtelijke kwaliteit van de openbare ruimte ook de schaal en maat van de ontwikkelvelden. Afhankelijk van de ligging binnen het plan, de Zuidpunt, de Stedelijke Radialen of het Poldergid, krijgen de ontwikkelvelden een andere uitwerking. Dit geeft houvast voor de gewenste versnelling van het diverse woningbouwprogramma. Op onderdelen krijgt het raamwerk een adaptief karakter en biedt het ruimte voor een flexibele invulling om te kunnen inspelen op technologische ontwikkelingen en veranderende behoeften van bewoners en de samenleving. Deze aanpak biedt voldoende ruimte voor verschillende verkavelingsvormen en bijpassende woningcategorieën waarmee naast maximaal 1.377 woningen ook een gemengd voorzieningenprogramma in De Tippe kan worden gerealiseerd.

Drie karakteristieke deelgebieden

Binnen het raamwerk van De Tippe is nog geen verkaveling vastgelegd. Zo wordt maximale ruimte geboden aan bijzondere passende woonvormen, variërend in dichtheid, typologie, architectuur, ontwikkelvorm, etc. Wel is in dit Ontwikkelplan benoemd tot welk deelgebied het ontwikkelveld behoort en welke karakteristieken hierbij horen. De getoonde verbeelding, getallen en uitwerkingen van de ontwikkelvelden zijn gebaseerd op een gezamenlijk opgestelde proefverkaveling, welke als bewijslast dient voor de haalbaarheid van dit Ontwikkelplan.

De Tippe kent drie complementaire woonmilieus - de Zuidpunt, de Stedelijke Radialen en het Poldergrid - met elk hun eigenheid en herkenbaarheid op stedenbouwkundig schaalniveau. Passend bij de ligging binnen het plangebied verschilt de ruimtelijk stedenbouwkundige opzet en architectonische samenhang. In een volgende fase worden hiertoe ontwikkelveldpaspoorten opgesteld om de gewenste differentiatie en samenhang binnen de deelgebieden en de gewenste ruimtelijke eenheid tussen de ontwikkelingen in relatie tot het ruimtelijk raamwerk te borgen.

Adaptiviteit van het Grid en flexibiliteit binnen de ontwikkelvelden

Met de sociale inclusiviteit in de buurt als uitgangspunt wordt er voor De Tippe alleen een differentiatie van het minimale woonprogramma in aantallen en categorieën voorgeschreven voor de ontwikkelvelden. Ongeacht de ontwikkelvorm geeft dit maximale ruimte in het ontwikkelproces voor co-creatie met groepen van bewoners en andere belanghebbende partijen. Daarnaast biedt een flexibele ruimtelijke invulling van het ontwikkelveld mogelijkheden om in te spelen op specifieke duurzame ambities en daarin te excelleren. Zo kan er bijvoorbeeld bij het ene veld voor worden gekozen op een hoger niveau in te zetten op klimaatadaptatie, door het lokaal afvangen en opslaan van water, terwijl bij een ander veld kan worden gekozen voor een optimale oriëntatie op de zon ten behoeve van lokale energieopwekking.

Ook binnen het raamwerk kunnen bepaalde opgaven op een andere manier tot uitwerking komen of voorrang krijgen wanneer daar bijvoorbeeld behoefte aan is vanuit de duurzame ambities. De profielen zijn daarom niet op inrichtingsniveau vastgelegd, maar bieden ruimte voor flexibliteit.

Het poldergrid De stedelijke radialen De zuidpunt

± 610 woningen ± 390 woningen ± 275 woningen

± 0,5 ha. voorzieningen ± 0,3 ha. voorzieningen ± 4 ha. voorzieningen

3.4.1 Huidige situatie

De Tippe wordt ingesloten door de Hasselterweg en de Kamperspoorlijn en heeft hierdoor een enigszins geïsoleerde ligging. Enerzijds de barrière van de Hasselterweg tussen Westenholte en de IJsseldelta. Anderzijds de spoorlijn die de grens vormt met aangrenzende buurten van Stadshagen.

Mede door de aanleg van de Belvedèretunnel en het nieuwe treinstation vormt de zuidpunt van De Tippe de schakel met het stedelijk netwerk. Daarnaast heeft De Tippe een directe relatie met de aangrenzende wijk Westenholte.

Fiets

Door het plangebied De Tippe loopt het pad via de Havenzathentunnels onder het spoor en de Hasselterweg, die de verbinding is tussen bestaand Stadshagen en de Hasselterweg/Scholtensteeg.

Aan de zuid-west zijde van het plangebied ligt de Belvederetunnel en het Rozenpad. Dit vormt de verbinding voor langzaam verkeer richting bestaand Stadshagen en Westenholte.

Openbaar vervoer

Bus

In de huidige situatie wordt Stadshagen bediend door lijn 1 die rijdt van Stadshagen via het Deltion College naar het centrum, station en vanaf daar door naar Oosterenk. De wijk heeft daarmee een rechtstreekse verbinding met de drie belangrijkste bestemmingen in Zwolle.

Aan de Hasselterweg bevinden zich de haltes Breecamp en Zwolseweg waar men de mogelijkheid heeft om met streeklijnen richting het centrum/station of richting Hasselt te reizen. Tevens rijdt er tussen het station Stadshagen en Deltion een buslijn.

Trein

De Tippe ligt langs de treinverbinding Zwolle-Kampen. Hiermee heeft Stadshagen een meer directe en snellere verbinding naar bestemmingen buiten Zwolle.

Om het gebruik van het station mede te stimuleren vanuit Zwolle en de regio is een tijdelijk P&R terrein gerealiseerd. Doel is om bij de uitwerking van De Tippe deze P&R functie op basis van de vraag te blijven faciliteren bij het station Stadshagen.

Auto

De Tippe wordt op twee punten aangesloten op de Hasselterweg. Bij de kruispunten van de Hasselterweg met de Belvédèrelaan en de Zwolseweg. De Belvédèrelaan is en vormt de verbinding met bestaand Stadshagen en is de route naar het winkelcentrum. De aansluiting bij de Zwolseweg is in aanzet aanwezig en zal bij de ontwikkeling van De Tippe een aanzienlijk deel van het verkeer van en naar De Tippe afwikkelen.

3.4.2 Uitgangspunt bestemmingsplan

De ambitie om mobiliteit op een duurzame manier te faciliteren is mede bepalend voor de gekozen ruimtelijke structuur van De Tippe. Zo krijgt de wijk buurtringen als gevolg van de wens om aantrekkelijke verblijfsruimtes te creëren. De infrastructuur is daarmee een concrete stap om De Tippe als duurzame mobiliteitswijk vorm te geven. In combinatie met de Tippepaden, en de mobiliteitshub zijn dit belangrijke bouwstenen voor duurzame mobiliteit in de wijk.

Lopen

De Tippe zal met heldere toegankelijke looproutes, verblijfsgebieden en De Tippepaden de voetganger optimaal bedienen. Dit komt mede door de directheid en aantrekkelijkheid van de routes. De inpassing van (kleinschalige) ontwikkelingen aan de Tippepaden levert een aantrekkelijk samenspel tussen routes en levendig verblijven. De functies krijgen een plek aan de route waardoor de routes meer zijn dan een fietssnelweg. De routes gaan functioneren als voordeur van de wijk. Een voordeur die open staat.

Fiets

Fietsers worden optimaal bediend via de Tippepaden door de directheid en aantrekkelijkheid van de routes. Het fijnmazige netwerk is van een goede kwaliteit: een kwaliteitsniveau dat past bij de ambitie dat fietsen bij uitstek het vervoersmiddel is voor De Tippe als onderdeel van 'fietsstad Zwolle'. De wijk takt aan op bestaande verbindingen, de Rozentunnel en de Havezathentunnel.

Met een nieuwe brug over de Hasselterweg is een extra ontsluiting voor fiets en voetganger voorzien die de wijk verbind in de richting van Westenholte en de Zalkerdijk. Dit is nuttig dagelijks fietsverkeer dat via de fietssnelweg Zwolle-Kampen naar de bestemming fietst. Bovendien is de brug een directe ontsluiting richting de IJssel. Het verbindt de wijk met de prachtige omgeving en bied zo kansen voor gezonde beweging.

De extra ontsluiting vormt een alternatief voor de fietsroute via de Rozentunnel. Daardoor wordt de fietsroute via de rotonde naar verwachting ontlast.

Wat betreft de fietsroutes is de route vanaf de Havenzathentunnel naar het winkelcentrum Stadshagen een aandachtspunt. De bestaande route door Stadshagen zal extra worden belast. Het verbeteren hiervan is een opgave.

Een ander aandachtspunt is de fietsroute vanuit Stadshagen en de Tippe naar het buitengebied en de IJssel. deze route loopt mede via de Scholtensteeg en de kruising met de Zwolseweg. In het kader van de verkeersveiligheid is de realisatie van een separate fietsoversteek op dit kruispunt een opgave.

Openbaar Vervoer

Bus

In de huidige situatie wordt Stadshagen bediend door lijn 1 die rijdt van Stadshagen via het Deltion College naar het centrum, station en vanaf daar door naar Oosterenk. De wijk heeft daarmee een rechtstreekse verbinding met de drie belangrijkste bestemmingen in Zwolle. Aan de Hasselterweg bevinden zich de haltes Breecamp en Zwolseweg waar men de mogelijkheid heeft om met streeklijnen richting het centrum/station of richting Hasselt te reizen. De halte Zwolseweg zal een grotere rol gaan spelen voor de ontsluiting van De Tippe. Tevens rijdt er tussen het station Stadshagen en Deltion een bus.

Het openbaar busvervoer kan via de buurtringen worden afgewikkeld. In overleg met de provincie (concessieverlener) zal nadere uitwerking worden gegeven aan het openbaar busvervoer. Vooralsnog is rekening gehouden met het scenario dat de wijk wordt bediend middels regulier busvervoer. Een busroute met benodigde haltes is voorlopig ingepast.

Ook binnen het openbaar busvervoer vindt innovatie plaats. Eén van de mogelijke veranderingen kan zijn dat voor De Tippe blijkt dat een kleinschaligere manier van busvervoer passend is. Wanneer bij de verdere uitwerking van de plannen blijkt dat dit een goede oplossing is, dan kan dit als alternatief van het reguliere busvervoer worden ingepast.

Trein

Het treinstation ligt aan de zuidzijde van het plangebied. Het station is goed bereikbaar voor langzaam verkeer via De Tippepaden. Het station ligt voor heel de wijk op fietsafstand. Zeker voor de zuidpunt van het plangebied is het station ook te voet goed bereikbaar.

Auto

In het ontwerp van de wegenstructuur is de bereikbaarheid van de bouwvelden voor de auto gegarandeerd. Tegelijk is de auto niet altijd leidend gemaakt: de routes zijn niet altijd recht-toe-recht-aan. Wel wordt autoverkeer via een heldere structuur naar de plek van bestemming geleid.

Door de ringstructuren ontstaan binnen in de buurtringen verkeersluwe plekken waar volop ruimte is voor recreatie en ontmoeting in een groene omgeving.

De ontwikkeling van de woonwijk heeft effect op het omliggende wegennetwerk. Via de twee wijkontsluitingswegen zal autoverkeer het bestaande wegennet extra belasten. Aan de noordzijde betekent dit dat het kruispunt Hasselterweg – Zwolseweg meer verkeer te verwerken krijgt. In het verleden is bij het ontwerp van dit kruispunt met het oog op ontwikkeling van De Tippe rekening gehouden met de aanleg van een extra linksafstrook vanaf de Hasselterweg (Westenholte) richting 's Heerenbroek. Zodra de realisatie van het linksafvak vanwege het waarborgen van voldoende verkeersafwikkeling gewenst is, kan de aanpassing relatief makkelijk plaatsvinden.

Aan de zuidzijde wordt de wijk ontsloten via de rotonde op de Belvédèrelaan. De verkeersafwikkeling is in de planvorming een doorlopend aandachtspunt. Fietsverkeer gaat autoverkeer kruisen. De verkeersafwikkeling van de rotonde is daarom onderzocht. Daaruit bleek dat de afwikkeling vooralsnog voldoende is.

Parkeren / deelmobiliteit / mobiliteit hub

Voor De Tippe geldt het vigerende parkeerbeleid van de gemeente Zwolle zoals momenteel omschreven in de Regeling parkeernormen 2016. In de regeling wordt de aanvrager de mogelijkheid gegeven te komen met een plan waardoor het niet nodig is de gehele parkeernorm te realiseren.

Het alternatieve plan kan bijvoorbeeld het realiseren van deelmobiliteit. De wijk wordt voorbereid op het gebruik van elektrische voertuigen. Daar hoort bij dat voldoende oplaadmogelijkheden voor elektrische auto's worden gerealiseerd.

De ambities ten aanzien van duurzame bereikbaarheid in De Tippe komen samen in de Mobiliteitshub. De Mobiliteitshub speelt in op de vraag het autogebruik en autobezit in de wijk te verminderen. De ligging van de Hub, aan de hoofdfietsstructuur en de wijkontsluiting voor de auto is cruciaal. Zo ontstaat een overstappunt tussen verschillende modaliteiten in de wijk. De hub functioneert ten eerste als wijkstallingsgarage en centrale plek voor deelauto's van de omliggende ontwikkelvelden. Andere passende meekoppelkansen zijn een pick-up point voor pakketjes of overslagpunt van vrachten op een kleinschalige distributiedienst op wijkniveau.

3.6.1 Huidige situatie

3.6.2 Uitgangspunten bestemmingsplan

3.7.1 Huidige situatie

Waterstructuur

De Tippe maakt deel uit van de polder Mastenbroek. Door De Tippe lopen nu grotere en kleinere watergangen. Enkele watergangen zijn door het waterschap aangemerkt als primaire watergangen, andere komen niet voor op de leggerkaarten van het waterschap (zie figuur 1). Het waterpeil is gelijk aan het waterpeil ten noorden van de spoorlijn: -0,7 tot -0,5 m NAP. Ten zuidwesten van het plangebied bevindt zich op nog geen kilometer afstand de rivier de IJssel.

In en nabij watergangen en waterkeringen is de keur van toepassing. In de keur van het waterschap is aangegeven welke beperkingen gelden. Hier zijn bijvoorbeeld regels voor bouwwerken op of langs watergangen in opgenomen.

Figuur 1: Oppervlaktewateren in en nabij De Tippe (bron: Legger WDODelta)

Het plangebied is een rivierkleigebied met een maaiveldhoogte van 0,10 m NAP tot 0,80 m NAP.

Riolering

Alleen nabij de Belvederelaan in de zuidoosthoek van het plangebied is momenteel riolering aanwezig.

Maatregelen

Bij de ontwikkeling van het plangebied dient rekening te worden gehouden met mogelijke overstroming(en). Het betreft hierbij ook bewustwording dat bouwen in risicovolle gebieden bepaalde risico's met zich meebrengt en dat hier adequaat mee omgesprongen dient te worden. Wat betreft maatregelen kan worden gedacht aan: aanvullend ophogen (voor zover mogelijk) van het plangebied, voldoende hoog aanbrengen vloerpeil, verhoogde drempels, zodanige inrichting gebouw dat bij eventuele overstroming schade zoveel mogelijk wordt beperkt (denk aan materiaalgebruik en minder gevoelige ruimten op de begane grond), aansluiting van het plangebied op dichtstbijzijnde weg waardoor bereikbaarheid gewaarborgd blijft en opstellen van een evacuatieplan. Meer informatie is o.a. te vinden op de website www.onswater.nl.

3.7.2 Uitgangspunten bestemmingsplan

Algemeen

De polder Mastenbroek heeft bijzondere landschappelijke kwaliteiten. Een deel van De Tippe is geïnspireerd op de gridstructuur van de polder. Deze structuur wordt bepaald door watergangen en polderwegen. De Tippe is ingesloten door Westenholte en bestaand Stadshagen, maar sluit ook aan bij de polder en IJssel aan de noordzijde en binnenstad aan de zuidzijde. De dijkverlegging bij de Vreugderijkerwaard in het kader van Ruimte voor de Rivier heeft het rivierenlandschap nabij De Tippe versterkt.

Waterstructuur

De Tippe krijgt een min of meer zelfstandig watersysteem. Een watersysteem met voldoende berging in perioden met extreme regenval en met voldoende buffering voor periode van droogte. Er wordt geen vast (zomer- en winter-)peil gehanteerd zoals gebruikelijk. Het waterpeil mag op een natuurlijke wijze fluctueren. Dit is voordelig voor de natuurwaarden. Daarnaast zijn de seizoenen en natte en droge perioden beleefbaar.

Het watersysteem wordt hoofdzakelijk gevoed met regenwater en in de winter in beperkte mate ook met kwel. Het systeem verliest water door verdamping en doordat het wegzakt in de bodem. In lange droge perioden kan het voorkomen dat het waterpeil in De Tippe (te) ver daalt. Dit heeft nadelige effecten voor de waterkwaliteit en de ecologie en is ook vanuit de ruimtelijke kwaliteit ongewenst. Als het waterpeil te ver uitzakt (onder -0,70 m NAP) kan aan de zuidzijde water worden ingelaten. Bij zeer extreme regenval kan het waterpeil te ver stijgen (tot boven NAP) en wateroverlast veroorzaken. In deze situatie is behoefte aan een noodventiel om overtollig water af te voeren uit De Tippe. Verkend wordt nog of dit noodventiel gerealiseerd kan worden aan de noordwestzijde richting de Scholtensteeg en parallel langs het spoor.

Uitgangspunt is dat het watersysteem varend wordt onderhouden door het Waterschap. Een zelfvoorzienend watersysteem met natuurlijke peilfluctuaties vraagt een andere oeverinrichting en stelt eisen aan de kunstwerken (duikers, stuwen, waterinlaat en nooduitlaat). Er is een stelsel van wadi's en infiltratievoorzieningen voorzien en hemelwater stroomt deels via het maaiveld af naar een plek waar het wordt opgevangen. Dit wijkt af van de reguliere praktijk en vraagt maatwerk vanuit beheer en afstemming met het waterschap. Bij de nadere uitwerking is aandacht voor de waterbalans (op basis van de bergingsvolumes oppervlaktewater en infiltratievoorzieningen) en het functioneren van het watersysteem tijdens de bouwfase.

Deelgebieden

Regenwater stroomt waar mogelijk oppervlakkig af naar de infiltratievoorzieningen. Waar dit nodig is zal worden voorzien in een regenwater(infiltratie) riool. Het watersysteem en een deel van infiltratievoorzieningen zijn gesitueerd in het openbaar gebied. Ook binnen de ontwikkelvelden en de bouwblokken zal een deel van de bergingsopgave moeten worden ingevuld. Dit kan op, in of onder de gebouwen, of op het binnenterrein worden opgelost. Voor ieder ontwikkelveld zullen specifieke afspraken worden gemaakt over de specifieke bergingsopgave.

Door de ontwikkelstrategie aan de noordzijde met velden (grids) kunnen later mogelijk wadi's en watergangen toe worden gevoegd. Het grid wordt net als in de rest van de polder mede bepaald door watergangen. Waar mogelijk worden wadi's uitgevoerd als netwerk waarbij ze onderling zijn verbonden. Deze wadi's kunnen als ze vol zijn overtollig water overstorten op het oppervlaktewater.

In het centrale park komt d.m.v. subtiele hoogteverschillen en lokale waterbuffers het uiterwaardenlandschap terug (plasdrasgebied). Door het minimale hoogteverschil van het park met het oppervlaktewater ontstaat ruimte voor het opvangen van water bij piekbuien. Paden kunnen dan ook onder water komen te staan.

Toekomstbestendigheid

De Tippe wordt klimaatadaptief en waterrobuust ingericht. Op het moment van piekbuien kan dit voor een groot deel worden opgevangen in het oppervlaktewater. Buien van 90 mm in 1 uur (t=250) kunnen worden verwerkt in de openbare ruimte en op kavelniveau zodanig dat dit niet tot wateroverlast en/of schade leidt. Hierbij kan ook gedacht worden aan waterberging op (groene) daken. In tijden van droogte helpt het als het regenwater zo goed mogelijk wordt vastgehouden. Hemelwater wordt dus geïnfiltreerd of afgevoerd naar de aanwezige watergangen. Ruime boomvakken en grote bomen dragen ook bij aan het vasthouden van water op natte dagen en aan verkoeling op hete dagen. Voor hittestressreductie op hete dagen is op gebouwniveau aandacht voor koeling, zonwering en ventilatiemogelijkheden. De groenstructuur en het waternetwerk versterken elkaar: blauwegroene structuren dragen behalve aan de leefkwaliteit, ook bij aan de ruimtelijke kwaliteit.

Waterrobuust en klimaatadaptief houdt ook in dat er voldoende watercirculatie plaats kan vinden in het watersysteem.

Het oppervlaktewater kan kansen bieden voor thermische energie uit oppervlaktewater (TEO).

Riolering

In het plangebied is sprake van een toename van de hoeveelheid afvalwater ten opzichte van de huidige situatie. Hiervoor wordt een rioleringsstelsel aangelegd en zuiveringstechnische werken toegevoegd.

Waterkwaliteit

Speciale aandacht wordt besteed aan duurzaam bouwen en een duurzaam gebruik van de openbare ruimte om een goede kwaliteit van het afgekoppelde hemelwater te garanderen.

Ontwateringsdiepte

In het plangebied wordt een ontwateringsdiepte van minimaal 0,7 m gehanteerd om grondwateroverlast te voorkomen. De ontwateringsdiepte is de afstand tussen de gemiddelde hoogste grondwaterstand (GHG) en het maaiveld.

Wateroverlast

Om wateroverlast en schade in gebouwen te voorkomen, wordt geadviseerd om een vloerpeil van minimaal 20 cm boven het niveau van de openbare weg te hanteren. Ook aan lager, beneden het maaiveld, gelegen ruimtes (kelders, ventilatieschachten) moet aandacht worden besteed om wateroverlast te voorkomen (bv. toepassing van waterdichte materialen of drempels).

Overstromingsrisico

Het plangebied is gelegen achter een primaire waterkering, waarbij in extreme situaties een kans op overstroming bestaat. Het gebied dat dan overstroomt, wordt omsloten door de IJssel aan de westzijde, door het Zwarte Meer aan de noordzijde en door het Zwarte Water aan de oostzijde (voormalig dijkring 10). Voor bestemmingsplannen in gebieden waar een kans op overstroming vanuit het primaire watersysteem bestaat, is een overstromingsrisicoparagraaf vereist.

Risico-inventarisatie

Dijktrajecten die een gebied tegen overstromingen beschermen, kennen een overstromingskans. Voor het primaire dijktraject ten zuiden van het plangebied geldt een overstromingskans van 1 op 10.000 per jaar. De waterkeringen aan de oost en noordkant van het plangebied zijn lager genormeerd en kennen een overstromingskans van 1 op 3.000 per jaar. De overstromingskans wordt in de Waterwet toegelicht als: “kans op verlies van waterkerend vermogen van een dijktraject, waardoor het door het dijktraject beschermde gebied zodanig overstroomt, dat dit leidt tot dodelijke slachtoffers of substantiële economische schade”.

Met behulp van www.risicokaart.nl wordt de maximale waterdiepte in het plangebied tijdens een overstroming geschat op 2,0 tot 5,0 meter (figuur 2). De mogelijke waterdiepte kan daarmee worden aangeduid als diep. De tijd tot overstroming is afhankelijk van de locatie waar de waterkering faalt. In figuur 3 is de tijd tot overstroming van het plangebied bij een dijkdoorbraak van de IJsseldijk bij de wijk Westenholte weergegeven. Dit is kort, namelijk 0 tot 6 uur.

Figuur 2: Maximale waterdiepte bij een overstroming (bron: risicokaart.nl)

Meerlaagse veiligheid

De geluidswal langs de Hasselterweg is niet alleen geluidswerend, maar kan met de nodige maatregelen ook wordt ingezet als gevolgbeperkende wal in het geval van overstroming van de Mastenbroekerpolder. Bij overstroming wordt wateroverlast en schade door deze wal beperkt en/of hebben de bewoners langer de tijd om te evacueren.

3.9.1 Geluid

De Wet geluidhinder stelt eisen met betrekking tot de geluidsbelasting van geluidsgevoelige objecten, zoals woningen, scholen en verpleegtehuizen. In de wet wordt per geluidsbron een regeling gegeven, te weten voor industrielawaai, spoorweglawaai en wegverkeerslawaai. In het kader van het bestemmingsplan voor de Tippe is door Omgevingsdienst IJsselland een akoestisch onderzoek uitgevoerd (Akoestisch onderzoek Stadshagen Zwolle, Deelgebied de Tippe, versie 2.2 definitief, 1 maart 2021). Dit onderzoek is als Bijlage 2 bij deze toelichting opgenomen.

Industrielawaai

Het plangebied valt niet binnen de geluidzone van een gezoneerd industrieterrein.

Wegverkeer

Het plangebied is gelegen binnen de invloedssfeer van het wegverkeer op de volgende wegen:

• Hasselterweg (N331) ten noorden van de Teunisbloemweg;
• Belvédèrelaan, tussen de Frankhuizerallee en de Hasselterweg;
• Zwolseweg (N764) ten westen van de Hasselterweg.
• Havenzathenallee;
• Voorsterweg;
• Scholtensteeg.

Ten aanzien van de hoofdinfrastructuur geldt dat aan de weg en in het naastgelegen gebied maatregelen zullen worden getroffen, zodat de gevelbelasting van geluidsgevoelige bestemming niet meer dan 48 dB zal bedragen. Bij de wijkontsluitingswegen zal gestreefd worden naar een niet hogere gevelbelasting van 48 dB, uitgezonderd 10% van de woon- en bijzondere bebouwing, daarvan zal de gevelbelasting niet meer dan 53 dB bedragen.

Railverkeerslawaai

De aandachtszone voor akoestisch onderzoek in relatie tot het huidige gebruik van de spoorlijn Zwolle – Kampen is beperkt tot 100 meter vanaf de spoorlijn. Binnen deze zone is onderzocht of de voorkeursgrenswaarde wordt overschreden. Voor die gevallen moeten geluidwerende maatregelen worden getroffen.

Maatregelen

Voor de Havenzathenallee, Voorsterweg en Scholtensteeg is tijdens het akoestisch onderzoek dat is uitgevoerd voor het moederplan (Stadshagen II, vastgesteld februari 2006) al gebleken dat voldaan wordt aan de wettelijke voorkeurswaarde. Voor de Hasselterweg, Zwolseweg en Belvédèrelaan en de spoorlijn is aanvullend akoestisch onderzoek gedaan en is gekeken welke geluidbeperkende maatregelen doeltreffend zijn. Waar dit niet mogelijk is zijn en het toch wenselijk is om woningen te bouwen worden kunnen volgens de Wet geluidhinder hogere waarden verleend worden. In die gevallen moeten bij de realisatie van de woning maatregelen uit het Bouwbesluit genomen worden om binnen de woning een goed geluidsniveau te garanderen.

Poldergrid en Stedelijke Radialen

Wegverkeerslawaai

Uit het onderzoek blijkt dat als gevolg van het verkeer op de Zwolseweg de voorkeursgrenswaarde niet wordt overschreden. Langs de binnenplanse wegen (30 km/uur) wordt incidenteel de voorkeursgrenswaarde overschreden. Deze wegen vallen niet binnen de Wet geluidhinder, waardoor hier geen maatregelen voor bepaald hoeven te worden. Wel wordt hiervoor in het kader van Wet ruimtelijke ordening bepaald of sprake is van een goede ruimtelijke ordening. Omdat de grenswaarde van 53 dB uit het gebiedsgerichte geluidbeleid van gemeente Zwolle niet wordt overschreden past de geluidsbelasting van deze wegen binnen het karakter van de wijk.

Het verkeer op de Hasselterweg zorgt vanaf de derde bouwlaag tot een overschrijding van de voorkeursgrenswaarde op de eerstelijns bebouwing. In het akoestisch onderzoek is onderzocht welke maatregelen mogelijk zijn om de geluidbelasting te beperken. Op de Hasselterweg is al stil asfalt aangebracht. Verder is een aarden wal met schanskorf aanwezig tussen de Hasselterweg en de eerstelijns bebouwing. Deze zorgt op de eerste twee bouwlagen voor voldoende geluidsreductie.

In het Poldergrid betekent dit dat alleen bij de bovenste bouwlaag een (geringe) overschrijding overblijft. Deze bouwlaag is voorzien als een zolderverdieping, waarbij het dak vanwege de duurzaamheidseisen wordt bedekt met zonnepanelen. Hierdoor ontstaat een dove gevel, die vanuit de Wet geluidhinder niet hoeft te voldoen aan de voorkeursgrenswaarde. Dit wordt gezien als een praktische oplossing, waardoor geen hogere waardes worden verleend voor deze woningen. Hierbij weegt mee dat de eerste twee verdiepingen wel voldoen aan de voorkeursgrenswaarde, waardoor in de woningen voldoende ruimte is om geluidgevoelige ruimtes te realiseren.

In de Stedelijke Radialen zijn appartementencomplexen voorzien, waarbij alle bouwlagen potentieel geluidgevoelig zijn. In de uitwerking van de locatie zal de akoestische situatie nader moeten worden onderzocht. Er zullen geen hogere waarden worden verleend, wat betekent dat de potentiele knelpunten door middel van stedenbouwkundige maatregelen moeten worden voorkomen. In praktijk komt dit er op neer op voldoende afstand tussen de Hasselterweg en de geluidgevoelige functies.

Railverkeer

Uit het akoestisch onderzoek blijkt dat bij een deel van de woningen in de eerstelijnsbebouwing langs het spoor de voorkeursgrenswaarde wordt overschreden. De overschrijdingen vinden hier plaats vanaf de tweede bouwlaag.

Een bronmaatregel voor railverkeerslawaai is het toepassen van raildempers. De geluidreductie als gevolg van het toepassen van raildempers is circa 3 dB, mogelijk voldoende om de overschrijdingen binnen het plangebied op te heffen. De effectiviteit van raildempers staat echter niet vast, vanwege remmend en optrekkend verkeer ter hoogte van station Stadshagen. Het is aannemelijk dat als gevolg van remmend en optrekkend treinverkeer een geluidreductie van 3 dB niet behaald wordt. Gelet op de relatief kleine overschrijdingen van de wettelijke voorkeurswaarde, de te behalen geluidreductie en de recente elektrificatie van de spoorlijn is het uitgangspunt dat raildempers niet aan de orde zijn.

Een mogelijke maatregel om de overdracht van geluid naar het plangebied te beperken is een geluidsscherm. Uit berekeningen is gebleken dat op de maatgevende hoogte van 4,5 meter een schermhoogte van 1 meter ten opzichte van bovenkant spoor effectief is. Een geluidscherm zorgt echter ook voor een ongewenste afscheiding van de Tippe van de rest van Stadshagen en is visueel onaantrekkelijk. Ook reflecteert een scherm mogelijk het geluid richting de woningen aan de andere zijde van het spoor, die op een gelijke afstand van het spoor liggen. Gezien de geringe overschrijding van de voorkeursgrenswaarde en het incidentele karakter van het spoorgeluid wordt daarom geen scherm aangebracht.

Om de woningen te beschermen tegen het railgeluid worden hogere waarden verleend voor een deel van de eerstelijns bebouwing. De contour van de voorkeursgrenswaarde voor geluid van het spoor is op de bestemmingsplankaart aangegeven. De gebieden binnen deze contour (d.w.z. met een hogere geluidsbelasting dan de voorkeursgrenswaarde) hebben de aanduiding 'geluidsgevoelige bebouwing uitgesloten' gekregen, waaraan de volgende bouwregel is verbonden:

• ter plaatse van de aanduiding 'geluidsgevoelige bebouwing uitgesloten' mogen in het Poldergrid maximaal 16 woningen worden gerealiseerd met een maximale gevelbelasting van 56 dB;
• ter plaatse van de aanduiding 'geluidsgevoelige bebouwing uitgesloten' mogen in de Stedelijke Radialen maximaal 18 woningen worden gerealiseerd met een maximale gevelbelasting van 57 dB;

Voor alle woningen binnen de contour geldt dat deze een geluidluwe gevel moeten hebben. Dit betekent dat er een gevel is waar de geluidbelasting bij voorkeur aan de voorkeursgrenswaarde voldoet. Het uitgangspunt is dat hier een raam open gezet kan worden zonder dat de geluidsbelasting in de woning toeneemt.

Zuidpunt

De Zuidpunt van de Tippe ligt in een relatief smalle punt tussen de spoorlijn en de Hasselterweg en wordt doorsneden door de Belvédèrelaan. Hierdoor is de geluidbelasting in vergelijke met de rest van de Tippe hoog. Tegelijkertijd is het door de nabijheid van het station, faciliteiten en de ontsluitingswegen ook een aantrekkelijke locatie. Daarom is gekeken op welke manier hier toch woningen gecreëerd kunnen worden, waarbij de ambitie vanuit het gebiedsgerichte beleid voor geluid wordt gerespecteerd.

Bij de bespreking van de resultaten wordt de indeling in onderstaande kaart gebruikt.

Wegverkeer

Uit het akoestisch onderzoek is gebleken dat als gevolg van het verkeer op de Hasselterweg en de Belvédèrelaan de voorkeursgrenswaarde wordt overschreden.

De aarden wal langs de Hasselterweg wordt bij de Zuidpunt door de ontsluitingsweg onderbroken. Daarom is er voor gekozen om in veld Z8 op bovenstaande kaart geen geluidgevoelige functies toe te staan. Veld Z6 en Z5 zijn bestemd voor maatschappelijke functies.

De Belvédèrelaan geeft een overschrijding van de voorkeursgrenswaarde op de velden Z1, Z2, Z7 en Z9. Waar mogelijk is hier stil asfalt aangelegd. Dit type asfalt is echter niet bestand tegen veel remmend en optrekkend verkeer, waardoor het niet toegepast kan worden bij de rotonde. Een scherm is gezien de beperkte ruimte niet toepasbaar.

Omdat in de Zuidpunt meerdere geluidsbronnen aanwezig zijn (het de wegen en het spoor), is in het akoestisch onderzoek ook berekend wat de gecumuleerde geluidsbelasting is. Hieruit is gebleken dat in de velden nabij het station (Z7 en Z9) de milieukwaliteit matig tot slecht is. De reden hiervoor is dat dit gebied op een relatief smalle strook tussen de Belvédèrelaan en het spoor ligt, waardoor aan beide zijdes een geluidsbron aanwezig is. Deze velden zijn hierdoor in principe minder geschikt voor woningen. Alleen als bij de uitwerking aangetoond wordt dat een geluidluwe gevel wordt gecreëerd mogen hier geluidgevoelige bestemmingen worden gerealiseerd. Hiervoor worden hogere waarden verleend. Hierbij is meegenomen dat woningbouw met name in de grotere velden aan de westkant van de Zuidpunt (Z1, Z2, Z3 en Z4) zal plaatsvinden, omdat hier makkelijker aan de eisen voor geluid kan worden voldaan.

In de velden Z1 en Z2 is de gecumuleerde geluidbelasting lager. De voorkeursgrenswaarde wordt bij deze velden alleen overschreden bij de punten langs de rotonde. Hierbij wordt voorzien dat een geluidluwe gevel creëren goed mogelijk is. Ook hebben deze woningen een geluidwerende functie voor de rest van het veld. Om deze reden wordt voor deze velden een beperkt aantal hogere waarden verleend.

In de regels is bepaald dat voor de velden langs de Belvédèrelaan een geluidgevoelige bestemming is uitgesloten, met uitzondering van:

• het volgende aantal woningen waarvoor hogere waardes zijn verleend:
  • 1. veld Z1: maximaal 16 woningen met een maximale gevelbelasting van 53 dB
  • 2. veld Z2: maximaal 16 woningen met een maximale gevelbelasting van 53 dB
  • 3. veld Z7: maximaal 72 woningen met een maximale gevelbelasting van 61 dB
  • 4. veld Z9: maximaal 32 woningen met een maximale gevelbelasting van 61 dB
• daarnaast mogen in deze velden geluidgevoelige bestemmingen worden gerealiseerd als aangetoond kan worden dat wordt voldaan aan de voorkeursgrenswaarde

Het verkeer op de Hasselterweg zorgt voor een overschrijding van de voorkeursgrenswaarde bij veld Z4, waar appartementen zijn voorzien. De voorkeursgrenswaarde wordt overschreden vanaf de derde bouwlaag. Een verhoging van de aarden wal met schanskorf is hier vanuit stedenbouwkundig oogpunt niet wenselijk. Op de Hasselterweg is al stil asfalt toegepast. Omdat het mogelijk is om de geluidgevoelige functies van een geluidluwe gevel te voorzien worden een beperkt aantal hogere waardes verleend. Voor de appartementen geldt dat hier maximaal 9 appartementen worden gerealiseerd met een maximale gevelbelasting van 56 dB.

Railverkeer

Het treinverkeer zorgt in de Zuidpunt voor een overschrijding van de voorkeursgrenswaarde bij de woningen langs het spoor. Net zoals in het Poldergrid en de Stedelijke Radialen is het toepassen van raildempers niet geschikt. Vanwege de beperkte ruimte is een geluidscherm niet inpasbaar. Daarnaast is de bebouwing in de Zuidpunt hoger en zou een scherm hier slechts voor een deel van de bouwlagen effectief zijn.

Omdat de gecumuleerde geluidbelasting laag is en geluidluwe gevels een optie zijn worden voor deze locatie hogere waardes verleend. Hierbij is in de overweging ook meegenomen dat deze woningen mogelijk een geluidwerende functie kunnen hebben voor de woningen die verder van het spoor hebben. Een voorwaarde voor deze woningen is dat een geluidluwe gevel wordt aangebracht.

Ter plaatse van de aanduiding 'geluidsgevoelige bebouwing uitgesloten' mogen maximaal 84 woningen worden gerealiseerd met een maximale gevelbelasting van 59 dB.

Voor de woningen in de overige velden langs het spoor geldt dat deze al een hogere waarde ontvangen voor de geluidbelasting van de Belvédèrelaan.

3.9.2 Bedrijvigheid

In de Zuidpunt ligt een gebied met de functie gemengde doeleinden. Hier is een combinatie van wonen en bedrijvigheid mogelijk. Het gaat om een klein gebied dat ingeklemd ligt tussen woongebieden en verkeersdoeleinden en dat alleen geschikt is voor zeer lichte bedrijfscategorieën. In de Zuidpunt ligt ook een gebied met bestemming maatschappelijke voorzieningen.

Vanwege de hinder die zij kunnen veroorzaken dient bij de uitwerking van het naastgelegen gebied met de bestemming wonen rekening gehouden te worden met een afstand conform de richtlijn 'Bedrijven en milieuzonering'.

3.9.3 Trillingen

Goederen en personenvervoer over het spoor zou in potentie kunnen leiden tot (hinderlijke) trillingen in woningen en overige gebouwen. In Nederland bestaat geen wetgeving voor het voorkomen van hinder of schade door trillingen. Dit betekent niet dat bij het opstellen van ruimtelijke plannen het aspect trillingen geen aandachtspunt is. In het kader van een goede ruimtelijke ordening moet bij plannen waarbij toekomstige (woon)gebouwen op korte afstand tot het spoor (100 m. volgens ProRail) worden voorzien een onderzoek naar trillingshinder worden uitgevoerd. Door Adviesbureau Alcedo is hiervoor het rapport 'De Tippe Zwolle, Resultaten trillingsmetingen hinder spoor' (24 juni 2019, kenmerk 20197091.R01.V01) opgesteld. Op basis van meetresultaten wordt geconcludeerd dat voor de nieuw te bouwen woningen naar verwachting voldaan wordt aan de streefwaarden uit de SBR richtlijn deel B “Hinder voor personen in gebouwen”. Trillingshinder vormt hiermee geen belemmering voor de realisatie van het plan.

3.9.4 Luchtkwaliteit

De belangrijkste regels over de luchtkwaliteit staan in hoofdstuk 5 (titel 5.2) en de grenswaarden voor de luchtkwaliteit in bijlage 2 van de Wet milieubeheer (Wm). In de Regeling Niet in betekenende mate bijdragen (NIBM) is voor diverse categorieën aangegeven bij welke omvang van een initiatief deze niet in een betekenende mate bijdraagt aan luchtverontreiniging. Bijlage 3A van de Regeling NIBM geeft aan dat een woningbouwlocatie met = 1.500 woningen (netto) en minimaal 1 ontsluitingsweg valt onder de categorie NIBM. In het plangebied De Tippe worden minder dan 1.500 woningen gerealiseerd, zodat aan de NIBM grens wordt voldaan. Dit betekent dat toetsing van het project aan de grenswaarden in deze situatie niet nodig is.

Er moet in het kader van een goede ruimtelijke ordening worden beoordeeld dat de luchtkwaliteit in het plangebied geschikt is voor de beoogde functie 'wonen'.

Aan de hand van de Monitoringstool van het Nationale Samenwerkingprogramma Luchtkwaliteit is een beoordeling gemaakt de luchtkwaliteit langs de Hasselterweg (N331) en de Havezathenallee voor de jaren 2020 en 2030. De beoordeling is gedaan op de meest nabij de weg gelegen rekenpunten, de concentraties in het verder van de weg gelegen deel van het plangebied zullen lager zijn. In de tabel hieronder zijn de resultaten hiervan te zien.

Luchtkwaliteit ter hoogte van plangebied (bron: NSL-Monitoringstool, monitoringsronde 2020

	waarde in 2020	waarde in 2030	grenswaarde	WHO advieswaarde
NO2 µg/m3 jaargemiddeld	20,9	14,1	40	40
aantal uren met NO2 concentraties > 200 µg/m3	0	0	18	-
PM10 µg/m3 jaargemiddeld	16,7	14,8	40	20
aantal dagen met PM10 concentraties > 50 µg/m3	6	6	35	-
PM2,5 µg/m3 jaargemiddeld	9,6	7,8	25	10

Uit de tabel blijkt dat langs de omsluitende wegen ruim wordt voldaan aan de grenswaarden voor de luchtkwaliteit van bijlage 2 van de Wm en dat tevens wordt voldaan aan de WHO advieswaarden. Deze conclusie mag tevens worden getrokken voor het overige deel van het plangebied dat verder van de omsluitende wegen is gelegen. De luchtkwaliteit in het plangebied is goed en geschikt voor de functie wonen. Luchtkwaliteit vormt geen belemmering voor realisatie van het plan.

3.9.5 Bodemkwaliteit

In het kader van het moederplan is een inventarisatie naar bekende bodeminformatie uitgevoerd. Hieruit bleek dat dat er geen gevallen van ernstige verontreinigingen bekend zijn in het plangebied die de ontwikkeling van het gebied tot woningbouwlocatie belemmeren.

3.9.6 Externe veiligheid

Externe veiligheid heeft betrekking op het beheersen van risico's. Het gaat hierbij om de risico's van het gebruik, de opslag en de productie van gevaarlijke stoffen in bedrijven en op het transport van gevaarlijke stoffen via wegen, spoorwegen, waterwegen en buisleidingen. Het plangebied moet worden getoetst aan het Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi), het besluit externe veiligheid transportroutes, het basisnet en het Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb).

In het kader van het moederplan is een inventarisatie gedaan voor externe veiligheid. Daaruit blijkt dat de wegen in en om het plangebied niet op de route liggen van vervoer van gevaarlijke stoffen. Over de spoorlijn Zwolle-Kampen vindt geen goederentransport plaats. Tevens liggen er in het gebied geen bedrijven die een veiligheidsrisico kunnen opleveren. Het risico voor de omgeving is derhalve minimaal en heeft geen invloed op de planontwikkeling.

3.10.1 Klimaatadaptief buurschap

De Tippe wordt een klimaatadaptieve buurt. Het klimaat verandert en er moet rekening worden gehouden met grotere weer-extremen. Daarom is klimaatadaptatie een leidend principe bij het ontwerp en de inrichting van De Tippe. Uitgangspunt is dat De Tippe bestand is tegen de te verwachten extreme plensbuien, maar ook tegen hittegolven en perioden van droogte. De hiervoor te realiseren blauw-groene structuren dragen tevens positief bij aan de ruimtelijke kwaliteit en het leefklimaat in De Tippe.

3.10.2 Energieneutraal buurschap

Zwolle wil in 2050 een volledig energieneutrale stad zijn. Dat betekent dat alle energie die in Zwolle wordt gebruikt ook lokaal en duurzaam wordt opgewekt. Daarbij wordt naast de bebouwde omgeving ook rekening gehouden met mobiliteit. Energieneutraal is een enorme energietransitie-opgave. Uitgangspunt is dat nieuw stedelijk gebied vanaf het begin energieneutraal wordt gerealiseerd. Dit vraagt veel van de architectuur, de isolatiewaarden, techniekkeuze en opwekcapaciteit op de eigen kavel.

Voor alle nieuwbouw in Zwolle is het uitgangspunt een energieprestatie-coëfficiënt (EPC ) van 0. Dat betekent dat alle energie die nodig is voor verwarmen, koelen en ventileren van de woning (is woninggebonden energie) op eigen kavel en/of binnen de plangrenzen van De Tippe wordt opgewekt.

Met EPC 0 zijn de woningen in De Tippe nog niet volledig energieneutraal. Daarvoor moet ook alle energie die gebruikt wordt voor huishoudelijke apparaten en elektronica (is gebruikgebonden energie) op de eigen kavel of binnen het plangebied van De Tippe duurzaam worden opgewekt. Dit wordt Nul-op-de-meter (NOM) genoemd, omdat over het jaar heen net zoveel energie duurzaam wordt opgewekt als dat in de woning wordt gebruikt. Dit vraagt onder andere om een optimale oriëntatie van de woning op de zon en op maximalisatie van het beschikbare dakoppervlak ten behoeve van opwek met zonnepanelen. NOM is de verdergaande ambitie voor De Tippe.

Voor een volledig energieneutraal De Tippe op gebiedsniveau dient naast de woningen ook gekeken te worden naar het energiegebruik in de openbare ruimte en de stroom die wordt gebruikt voor het laden van elektrische auto's (aan huis of in de openbare ruimte). De gemeente Zwolle kan met een deel van de zonnepanelen binnen De Tippe voldoende energie opwekken om het stroomverbruik in de openbare ruimte (openbare verlichting en rioolgemalen) af te dekken.

3.10.3 Circulair buurschap

De ambitie is om van De Tippe een circulair woongebied te maken. Circulariteit is nog een jong vakgebied in een experimentele en innovatieve fase. Voor circulariteit op gebouwniveau en infrastructuurniveau zijn er reeds enkele goede voorbeelden. Op gebiedsniveau zijn er nog weinig praktijkvoorbeelden om circulariteit handen en voeten te geven.

3.10.4 Natuurinclusief buurschap

Het groen in De Tippe kenmerkt zich door verschillende soorten onderverdeeld in het ruimtelijk raamwerk. De toegepaste soorten dragen bij aan een educatief, klimaatadaptief en ecologisch diverse groenstructuur. Natuureducatie, mogelijk vanuit de Biohub, kan bewoners stimuleren tot een klimaatadaptieve en natuurinclusieve inrichting van de voor- en achtertuinen en eventueel zelfs de daken.

5.2.1 Participatie

Het opstellen van het Ontwikkelplan is in samenwerking met de ontwikkelpartners voor De Tippe gedaan. Ook hebben de Vrienden van de Tippe meegedacht over de ambities in het plan. Een belangrijke ambitie voor De Tippe is om 25% van de woningen in co-creatie te ontwikkelen. Daarmee krijgen (toekomstige) bewoners invloed op de woon- en leefomgeving waar in de toekomst kan worden gewoond. Na besluitvorming over het Ontwikkelplan is de wijze van participatie en samenwerking verder uitgedacht en vorm gegeven. Inmiddels zijn de eerste verkenningen gestart om (collectieve) woonwensen te kunnen faciliteren. In de planuitwerkingsfase worden regelmatig (algemene) informatie- en participatiebijeenkomsten gehouden. Woensdag 9 december 2020 heeft een goedbezochte online informatiebijeenkomst plaatsgevonden (ca. 250 deelnemers).

5.2.2 Uitkomsten overleg

Het plan is in het kader van het als bedoel in artikel 10 Besluit ruimtelijke ordening toegestuurd naar de provincie Overijssel, het waterschap Drents Overijsselse Delta, de veiligheidsregio, ProRail en de gemeenten Kampen en Zwartewaterland.

De provincie Overijssel heeft opgemerkt dat in het dashboard wonen 1251 woningen zijn opgenomen voor dit plan. Op de voorliggende plankaart worden 1260 woningen mogelijk gemaakt, om te voldoen aan ons ruimtelijk beleid is het noodzakelijk dat deze twee met elkaar in overeenstemming worden gebracht. Voor het overige past dit bestemmingsplan in ons ruimtelijk beleid. Graag zien wij de onderbouwing tbv de stikstofproblematiek terug in het ontwerpbestemmingsplan.

Dashboard van de provincie is de planmonitor van alle woningbouwprojecten in Overijssel, daarin zijn de voorgenomen aantallen voor Stadshagen opgenomen met als toelichting destijds dat er speling is van +10 %. 

Inmiddels hebben we status van pilotgemeente waarmee we de aantallen 'los' mogen laten maar blijvend een goede onderbouwing van de woonbehoefte nodig is. Die onderbouwing is opgenomen in paragraaf 2.2.1.1.

De veiligheidsregio heeft geadviseerd om het plangebied zodanig in te richten dat alle woningen voldoende bereikbaar zijn voor de hulpdiensten. een andere maatvoering (groter en zwaarder) dan de tankautospuiten waar voorheen bij de inrichting rekening mee gehouden werd.

De gemeente zal hiermee rekening houden bij de inrichting van het plangebied.

Het waterschap, ProRail, de gemeente Kampen en de gemeente Zwartewaterland hebben laten weten dat het plan geen aanleiding geeft tot het maken van opmerkingen.